Op vrijdag 25 oktober verschijnt het boek De Friese spagaat: Gedachten over Fryslân en de Friezen van Huub Mous. Ter gelegenheid daarvan is er een symposium waarin Goffe Jensma, Geart de Vries, Oeds Westerhof en gedeputeerde Eke Folkerts zullen reageren op het boek. Dit symposium is in de Statenzaal van het Provinsjehûs in Leeuwarden. Het begint om 14.30 en duurt ongeveer een uur.
Het Friese spagaat-denken komt in wezen voort uit een romantische idealisering van de ongerepte natuur die ooit aan de basis lag van de tegenstelling tussen stad en platteland, alsook tussen beschaving en natuur in het algemeen. Zo ontstond het idee dat Fryslân met zijn van oudsher agrarische cultuur iets van een verloren gegane beschaving had kunnen behouden. Het karakter van de Friezen kreeg zo iets mee van ‘de nobele wilde’ van Rousseau.
Dat was een flatterend en hardnekkig imago, waar Friezen zelf na verloop van tijd maar moeilijk afstand van konden doen. Ook niet door het ideaal van een ‘rurale metropool’ te gaan koesteren, die tot uiting kwam in het project LF 2018. Die spagaat tussen nobel primitivisme en de ontworteling van de grote stad heeft niet alleen lange tijd het zelfbeeld van de Friezen bepaald, maar ook het beeld dat zij voor de buitenwacht oproepen.
Wie de Friese identiteit ziet als inspiratiebron voor de toekomst – en uit blijft gaan van een identiteit die sterk verbonden is met het verleden – moet om te beginnen een draai van 180 graden maken. Zo’n abrupte en extreme beweging kan een pijnlijke vorm van kramp veroorzaken. Je moet immers vooruit kijken en tegelijk achterom. Je moet het nieuwe kunnen waarderen zonder het oude uit het oog te verliezen. Er wordt in Fryslân dan ook altijd lang geaarzeld om onomkeerbare keuzes te maken.
Zelden wordt uit alle macht geprobeerd iets echt te veranderen. Altijd sluimert het gevaar om iets voorgoed te verliezen. Op deze wijze lijkt Fryslân vast te zitten in de pijnlijke kramp van een wat al te lang volgehouden spagaat. Dat is de spagaat tussen verleden en toekomst, tussen stad en platteland, tussen globalisering en regionalisering, kortom: tussen vooruitgang en het behoud van eigen identiteit.
Aanmelden voor het symposium kan door een mail te sturen aan info@wijdemeer.nl.
Podcast
Jurriaan Mous heeft een podcast laten maken over De Friese spagaat: Gedachten over Fryslân en de Friezen. Deze is te beluisteren via deze link.
Het bericht De Friese spagaat, symposium en boekpresentatie verscheen eerst op de Moanne.